Pasar al contenido principal
x
pimiento piquillo sincap

INTIA registrará una variedad no picante de pimiento del piquillo

La sociedad pública navarra se encarga de multiplicar y conservar en su finca experimental de Cadreita unas semillas seleccionadas hace 30 años de una variedad de pimiento que carece de capsaicina

23 de noviembre de 2023.- INTIA ha logrado multiplicar este verano las semillas de una variedad local de pimiento del piquillo sin capsaicina, el componente que causa la sensación de picante. Esta sociedad pública navarra ha desarrollado un ensayo en su finca experimental de Cadreita que permitirá conservar y registrar esta variedad conocida como ‘Sincap’ a partir de unas semillas que fueron seleccionadas en Navarra hace más de 30 años.

Las labores de selección se llevaron a cabo, de forma completamente manual, a comienzos de los años 90 por parte del personal técnico de experimentación de esta finca que durante varias campañas seguidas estuvieron probando los pimientos para escoger aquellas matas que contenían ‘pimientos no picantes’. Aquel trabajo logró escoger las semillas que fueron catalogadas como ‘Sincap’ y que, tres décadas después, han vuelto a ser sembradas para seguir recuperando esta insólita variedad. Tras conseguir multiplicar la semilla, será registrada en el Registro de Variedades Sin Valor Intrínseco del Ministerio de Agricultura, Pesca y Alimentación, para facilitar su conservación y su acceso público. 

“En la zona de la finca dedicada a variedades locales y antiguas, hemos dispuesto una línea de riego por goteo y acolchado biodegradable para mantener esta variedad, explica Iñigo Arozarena, responsable de horticultura de INTIA, “para así obtener los frutos necesarios de los que sacar las muestras que entregaremos para su conservación”. Tras semanas de secado, parte de estas semillas se enviarán al Centro de Examen de Valencia, donde se realizarán los ensayos de identificación, y el resto se quedarán en la finca experimental de Cadreita para las siguientes campañas. 

En palabras de Arozarena, “aunque no ha sido un buen año para el pimiento de piquillo, muy condicionado por los golpes de calor, el fruto obtenido en este pequeño ensayo ha sido de suficiente tamaño y calidad como para garantizar la recopilación de estas semillas de la variedad sin capsaicina”. 

D.O.P. Pimiento de Piquillo de Lodosa

Desde la Denominación de Origen Protegida Piquillo de Lodosa, figura de calidad diferenciada acogida bajo la marca Reyno Gourmet, creen que este tipo de ensayos para mantener esta variedad de ‘pimiento Sincap’ son una “opción interesante”. Así lo piensa Ana Juanena, secretaria de la DOP Piquillo de Lodosa, quien considera que la industria agroalimentaria de la zona acogería con buenos ojos un pimiento que no pique. 

Juanena recuerda que entre las características que debe cumplir el Pimiento del Piquillo de Lodosa, además de su color rojo fuerte, su forma triangular o su tamaño no superior a los 10 cm, se encuentra el del sabor dulce, por oposición al sabor picante. De hecho, en las industrias elaboradoras que trabajan para esta marca de calidad diferenciada, aquellas partidas con un piquillo de sabor picante son apartadas en aras a garantizar el cumplimiento de lo exigido en los pliegos de la D.O.P.

“Es un acierto. El sector hortícola de esta zona agradecería poder cultivar un pimiento de piquillo que, a ciencia cierta, sabe que no va a picar”, afirma Jesús Aguirre, agricultor y presidente del consejo regulador Piquillo de Lodosa. “Hay campañas en las que la capsaicina se manifiesta de una manera especial, por el estrés hídrico al que puede estar sometido el pimiento por un mal riego o por las altas temperaturas”, añade el presidente de esta D.O.P. quien considera que el cultivo de esta variedad acabaría con la incertidumbre de picante en el sabor. 

Desde esta Denominación de Origen se insiste en que la palabra piquillo induce a error porque no procede del verbo picar sino de la forma de pico de loro que tiene en la punta.

Por último, Jesús Aguirre subraya la aportación realizada en los últimos años por parte de quienes se dedican al campo que han sido capaces de mejorar su producción gracias al trabajo propio de selección de semillas. “Muchas veces hacemos de genetistas. La semilla es un tesoro que cada familia tiene en su casa y con este esfuerzo se ha ido consiguiendo una morfología apta para un piquillo con mejores condiciones para su consumo”, concluye el presidente del Pimiento del Piquillo de Lodosa.

Esta denominación de Origen está acogida bajo la marca de garantía Reyno Gourmet, creada en el año 2007 por Gobierno de Navarra, y gestionada por la empresa pública INTIA que identifica y ampara aquellos productos agroalimentarios con certificación de calidad y otros que, por sus características específicas son susceptibles de diferenciación en la Comunidad Foral. 

INTIAk lortu du uda honetan pikante sentsazioa eragiten duen pikillo piperren tokiko barietate baten haziak ugaritzea. Nafarroako sozietate publiko honek saiakera bat egin du Cadreitako bere finka esperimentalean, eta horri esker, ‘Sincap’ izeneko barietatea kontserbatu eta erregistratu ahal izango da, duela 30 urte Nafarroan hautatutako hazi batzuen esker.

Hautaketa lanak eskuz egin zituzten 90eko hamarkadaren hasieran, finka horretako esperimentazio arloko teknikariek. Hainbat kanpainetan, piperrak probatzen aritu ziren, pikanteak ez ziren piperrak zituzten matak aukeratzeko.

Lan horrek lortu zuen ‘Sincap’ izenaz katalogatutako haziak aukeratzea, eta, hiru hamarkada geroago, berriro erein dira, barietate bitxi hori berreskuratzen jarraitzeko. Hazia biderkatu ondoren, Ministerioaren Balio Intrintsekorik Gabeko Barietateen Erregistroan sartuko da, errazago kontserbatu eta jendearen eskura jartzeko. 

“Tokiko eta antzinako barietateak dituen finkaren eremuan, tantakako ureztatze eta bigungarri biodegradagarria jarri dugu barietate horri eusteko, Iñigo Arozarena INTIAko baratzezaintzako arduradunak azaldu duenez, “honela, kontserbatzeko emango ditugun muestrak ateratzeko beharrezko emaitzak lortzeko”. 

Lehortze asteak igaro ondoren, hazi horietako batzuk Valentziako Azterketa Zentrora bidaliko dira. Han, identifikazio-saiakuntzak egingo dira, eta gainerakoak Cadreitako finka esperimentalean geratuko dira hurrengo kanpainetarako. Arozarenaren hitzetan, “urte ona izan ez den arren pikillo-piperrarentzat, entsegu txiki honetan lortutako fruitua nahikoa izan da kapsaizinarik gabeko barietatearen hazi horien bilketa bermatzeko”.

Lodosako pikillo piperra

Reyno Gourmet-en barruan dagoen Lodosako Pikillo Jatorrizko Deitura Babestuaren arabera, Sincap piperraren barietate horri eusteko saiakuntza hau “aukera interesgarria da”.

Horixe uste du Ana Juanena Lodosako Pikilloko idazkariak, uste baitu inguruko industriak begi onez hartuko lukeela barietate mota hau.

Juanenak gogorarazi du Lodosako pikillo piperrak bete behar dituen ezaugarrien artean, kolore gorri bizia, triangelu forma edo 10 zentimetro baino txikiagoa den tamaina izateaz gain, zapore gozoa dagoela, zapore mina ez izatea alegia. Izan ere, kalitate bereiziko marka honetarako lan egiten duten fabriketan, zapore pinkateko pikillo duten sortak baztertu egiten dira.

“Asmatu egin da. Inguru honetako nekazariek eskertuko  dute etorkizunean pikillo piperra landatzea, jakinda ez duela pikatuko”, dio Jesus Aguirre nekazari eta Piquillo de Lodosa kontseilu arautzaileko presidenteak. “Kanpaina batzuetan, kapsaizina modu berezian agertzen da, piperrak ureztatze txarra edo tenperatura altuak jasan dezakeen estres hidrikoagatik”, azpirramatu du Aguirrek.

Azkenik, Jesus Agirrek nabarmendu du azken urteotan landan aritu direnek egindako ekarpena, haziak hautatzeko berezko lanari esker ekoizpena hobetzeko gai izan baitira.

“Askotan genetistak egiten ditugu. Hazia familia bakoitzak etxean duen altxorra da, eta ahalegin horri esker, kontsumitzeko baldintza hobeak dituen pikillo baterako morfologia egokia lortu da”, esan du Lodosako Pikillo Piperren lehendakariak. 

Lodosako Pikillo Piperraren Jatorrizko Deitura, Reyno Gourmet verme markaren pean dago. Berme hau Nafarroako Gobernuak sortu zuen 2007an, eta gaur egun INTIA enpresa publikoak kudeatzen du. Enpresa horrek kalitate-ziurtagiria duten nekazaritzako elikagaiak eta Foru Komunitatean beren ezaugarri bereziengatik bereiz daitezkeen beste batzuk identifikatu eta babesten ditu.

Quiero asociarme a INTIA

Los servicios están adaptados a cada tipología de explotación.

Las personas asociadas a los servicios de Asesoramiento de INTIA pueden acceder en condiciones ventajosas a otros servicios como formación, publicaciones, planes, estudios, etc.